Izložba “Brigada”o 13.vojvođanskoj udarnoj brigadi, u Narodnom muzeju

Izložba koja nosi naziv “Brigada”, nastala povodom 75 godina od osnivanja 13. vojvođanske udarne brigade otvorena je u Narodnom muzeju. Postavku fotografija i predmeta iz NOB sugrađani će imati priliku da pogledaju do 14. novembra.

Otvaranje izložbe pod nazivom „Brigada“ autora, istoričara kikindskog Narodnog muzeja Miloša Pušare, upriličeno je u galerijskom prostoru muzeja. Otvaranju su prisustvovali predstavnici raznih udruženja i organizacija, kao pojedinci. Među prisutnima je bio i devedest jednogodišnji sugrađanin Zdravko Ljiljak, nekadašnji borac 6, Ličke brigade:

-Sa posebnim poštovanjem želim da pozdravim sve prisutne. Ja sam bio borac 6. ličke, ali sam poznavao komandanta 13.vojvođanske brigade, Marka Tanovdžića, Šiptara. Posebno mi je drago što je cela ova prostorija ispunjena argumentima, koji su pripadali ovoj brigadi.

Rođen 1928. godine, sa nepunih 14 postao je jedan od najmlađih boraca u 6. Ličkoj brigadi:

-Kada se 6. aprila desio rat, zatekao sam se u kupatilu, umivao sam se. Strina je ušla i rekla, Zdravko ovo Švabe bombarduju, to je okupacija, hoće Jugoslaviju. Nemoj da se plašiš. Već 17. aprila bio sam u Bihaću. Sa nepunih 14 godina bio sam u partizanima. Nisam imao uslove za život, otišao sam u partizane.

Od 1941-1945 u okviru Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije formirano je ukupnio 15 brigada, koje su nosile naziv vojvođanske. 13. udarnoj Vojvođanskoj brigadi, čiji su borci većinom bili s ovog prostora, istoričar Miloš Pušara je posvetio izložbu, koja nosi naziv „Brigada“:

-Prvo hoću da se zahvalim svom kolegi Vladislavu Vujinu, koji mi je prepustio ovu izložbu i koji mi je dosta pomogao što se tiče tehničkih uslova. Ja sam prikupljao podatke, glavni istorijski izvor mi je bila knjiga Đorđa Momčilovića “Kako do brigade”, gde je on pisao o ratnom putu ove brigade, o članovima. Kontaktirao sam neke ljude za fotografije, zatim sam tražio na internetu. Ova brigada je osnovana ovde. Brigada je osnovana na današnji dan. U početku je imala oko 2000 boraca, da bi kasnije imala oko 5000 boraca. 

13. udarna Vojvođanska brigada, koja je osnovana baš u Kikindi, navodi Pušara je imala posebne zadatke. Ova brigada nije učestvovala u direktnim okršajima, u prvoj liniji fronta, već je bila druga linija odbrane, čistila je teren i čuvala pozadinu fronta u mehanizmu koji se zvao završna operacija za oslobođenje Jugoslavije. U okviru izložbe, poseban tekst je pročitao i predsednik SUBNOR-a Milenko Babić, a autor je osimilio i kratak dokumentarni film o dejstvima i angažovanju brigada u toku NOB-e.

Vojvođanske brigade su formirane na teritoriji Vojvodine i one su se uglavnom nalazile u okviru 16-e, 36-e i pedest prve vojvođanske divizije i 12. vojvođanskog korpusa NOVJ. 1944. su formirane i 14 vojvođanska, slovačka brigada i 15 vojvođanska „Šandor Petefi“ koja je bila sastavljena od pripadnika slovačke i mađarske nacionalnosti.